Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học

Bạn đang xem: Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học tại nyse.edu.vn

Trong triết học, thế giới luôn song hành với hai tư tưởng là chủ nghĩa duy vật và chủ nghĩa duy tâm. Trái với những người theo duy vật, người theo duy tâm tin rằng ma là có thật. Hàng nghìn người đã kể rằng họ có những cuộc gặp gỡ ma quái, tuy nhiên cho đến nay, vẫn chưa có định nghĩa được chấp nhận về ma và những bằng chứng khoa học về những hiện tượng siêu này. Vậy theo bạn, trên đời này có ma không?

Niềm tin phổ biến trên thế giới về ma

Nếu bạn là người tin vào tâm linh, cho rằng trên đời này có ma, thì đừng lo, bạn không hề đơn độc. Theo một cuộc thăm dò từ các nền văn hóa trên khắp thế giới, hàu hết mọi người đều tin vào những linh hồn sau khi c.h.ế.t sẽ sống ở một thế giới khác.

Theo các khảo sát, có rất nhiều người tin rằng ma có thật

Trên thực tế, các vụ bắt gặp ma hoặc bị ma ám là những hiện tượng siêu nhiên, huyền bí và được nhiều người tin là có thật. Hàng triệu người quan tâm về ma hoặc đọc truyện ma mỗi ngày không phải chỉ để giải trí đơn thuần. Theo một khảo sát của Ipsos vào năm 2019, có đến 46% người Mỹ nói rằng họ thực sự tin rằng trên đời có ma thật, chỉ có 7% người được hỏi nói rằng họ tin vào ma cà rồng.

Theo quan niệm từ xa xưa, con người khi c.h.ế.t đi nhưng phần linh hồn vẫn còn tồn tại, luẩn quẩn bên cạnh người sống. Họ cho rằng những người thân yêu sau khi ra đi, họ vẫn luôn theo sát, bên cạnh để phù hộ của chúng ta. Tuy nhiên, hầu hết con người tin vào trên đời có ma thật là từ những trải nghiệm nhìn thấy hoặc cảm nhận được những điều khó tồn tại này.

Yếu tố huyền bí này đã từng xuất hiện trong vô số câu chuyện, trong đó có cả Kinh Thánh, thậm chí có hẳn một một thể loại văn học dân gian là truyện ma. Chúng còn xuất hiện trong vô số loại hình nghệ thuật khác, từ vở kịch “Macbeth” của nhà tiểu thuyết nổi tiếng Shakespeare đến những tập truyện ngắn “Liêu trai chí dị”,…

Có thể nói, ma chính là chủ đề gây nhiều tranh cãi chưa có hồi kết trong suốt thiên niên kỷ qua. Niềm tin vào tâm linh, ma quỷ là một phần trong mạng lưới rộng lớn những niềm tin huyền bí khác, bao gồm trải nghiệm cận tử (trước khi c.h.ế.t), cuộc sống sau khi c.h.ế.t đi và những giao tiếp tâm linh. Những điều này mang lại sự an ủi cho nhiều người.

Khoa học lý giải logic trên đời này có ma không

Trong việc đánh giá về sự tồn tại của ma, các nhà khoa học đã gặp khó khăn vì có rất nhiều hiện tượng bí ẩn đáng kinh ngạc được cho là do ma. Có thể kể đến như cửa tự động đóng lại, đồ vật tự di chuyển, hay việc cảm giác lạnh lẽo trong hành lang, việc cảm giác bị theo dõi. Những trải nghiệm cá nhân là một chuyện, nhưng để làm chứng cứ khoa học rằng trên đời này có ma không thì chưa hẳn chính xác.

Hai nhà xã hội học Dennis và Michele Waskul có cuộc phỏng vấn những người đã từng gặp ma, làm tư liệu cho cuốn “Ghostly Encounters: The Hauntings of Everyday Life” năm 2016. Họ nhận ra rằng, nhiều người tham gia cuộc khảo sát này không chắc chắn rằng họ đã gặp ma.

Cuốn sách Ghostly Encounters do Dennis và Michele Waskul nghiên cứu

Những người này cũng không chắc chắn những hiện tượng mình từng gặp là điều có thể xảy ra, đơn giản vì họ không nhìn thấy thứ gì đó gần giống với hình ảnh của một bóng ma trong tưởng tượng. Thay vào đó, nhiều người tham gia phỏng vấn vì đơn giản họ bị thuyết phục rằng họ đã trải qua một điều gì đó bí ẩn, không thể lý giải được, phi thường hoặc siêu nhiên.

Có rất nhiều tin rằng ma chính là linh hồn của người c.h.ế.t, vì một số lý do nào đó mà bị “lưu lạc”, không thể sang được thế giới bên kia. Trái ngược lại, số người khác lại quả quyết rằng ma là các thực thể thần giao cách cảm, can dự vào thế giới con người từ trí não của chúng ta.

Thậm chí, một số người còn tưởng tượng ra các đặc điểm để phân loại về các loại ma khác nhau. Kể đến như yêu tinh, linh hồn, ma ám, quỷ satan, zombie,… Tất nhiên, những điều này chỉ là những gì do con người nghĩ ra giống như cách họ mường tưởng, suy đoán các linh vật dòng giống của con người khác nhau.

Hiện có rất nhiều tranh cãi cố hữu trong những ý tưởng về ma. Ví dụ như ma có cần vật chất hay không? Chúng sẽ di chuyển qua lại các vật thể rắn, đóng sầm cửa lại hoặc ném đồ khắp căn phòng, viết chữ lên tường,… Nếu xét theo logic và định nghĩa trong vật lý, mà là cái này hay cái khác? Và nếu hồn ma là linh hồn của con người, tại sao chúng lại xuất hiện trong bộ quần áo, những đồ vật vô tri như mũ, gậy hoặc váy? Chưa kể đến những báo cáo về chuyến tàu, ô tô ma, ngôi nhà ma,…

Nếu ma chính là các linh hồn của người đã c.h.ế.t không thể giải cứu được, vậy tại sao vẫn có rất nhiều giết người vẫn chưa được giải quyết. Ma được cho là có thể giao tiếp bằng các phương tiện tâm linh, để có thể xác định được kẻ giết tại sao không để họ giao tiếp với cảnh sát? Tất cả những câu hỏi đưa ra lặp đi lặp lại, chỉ cần đưa ra bất kỳ tuyên bố nào, đều có những điều bất hợp lý để nghi ngờ về nó.

Các thiết bị được sử dụng của thợ săn ma

Hầu hết các thợ săn ma đều sử dụng nhiều phương pháp tự sáng chế đáng ngờ để phát hiện sự xuất hiện của các linh hồn, bao gồm cả những nhà tâm linh. Có vẻ như tất cả các thợ săn ma đều tự cho mình là khoa học và những thiết bị họ thường dùng là các thiết bị khoa học công nghệ cao. Có thể kể đến máy đếm Geiger, mày gò Trường điện từ (EMF), máy dò ion hoặc các loại camera hồng ngoại, micro. Tuy nhiên, hiện nay chứa có thiết bị nào trong những loại này có thể chứng minh những sự việc có ma là đúng hoàn toàn.

Trong nhiều thế kỷ trước, người xưa cho rằng ngọn lửa nếu chuyển sang màu xanh làm có nghĩa là có ma. Tuy nhiên đến nay, rất ít người có thể chấp nhận truyền thuyết này, và cũng có nhiều dấu hiệu đã từng xảy ra được thợ săn ma ngày nay coi là sai lầm, cổ hủ trong thời đại phát triển này.

Nhiều nhà nghiên cứu cho rằng, lý do để con người đến này chưa thể chứng minh được trên đời này có ma hay không là do không có công nghệ phù hợp. Vì thế mà không thể tìm hoặc phát hiện được sự tồn tại của ma trên thế giới. Tuy nhiên, điều này không thể chính xác. Bóng ma là thứ tồn tại và xuất hiện trong thế giới vật chất của chúng ta, vì thế chắc chắn có thể được phát hiện và ghi lại bằng máy ảnh, máy quay video hoặc ghi âm.

Nếu ma thực sự tồn tại trên đời và có thể được phát hiện hoặc ghi lại, chúng ta nên tìm những bằng chứng xác thực hơn về nó, tuy nhiên điều này là không. Còn nếu ma thực sự tồn tại nhưng không thể phát hiện hoặc ghi lại được, thì chắc hẳn những bức ảnh, video, âm thanh được cho là bằng chứng về ma có lẽ không phải. Lý thuyết thì còn nhiều mâu thuẫn cơ bản nhưng lại quá ít bằng chứng khoa học tìm thấy được.

Hiện nay vẫn còn nhiều tranh cãi việc ma có thực sự tồn tại

Đã có nhiều nhà tâm lý học bị lôi cuốn vào những hiện tượng bí ẩn này và cố tìm cách lý giải chúng. Theo họ, một số hiện tượng siêu nhiên có thể bắt nguồn từ các khuyết điểm trong não.

Ví dụ như có một số người nói họ đã nhìn thấy các vật thể vô hình bay lướt qua trong không trung. Tuy nhiên theo xét nghiệm y học, bác sĩ cho biết những người này đều bị tổn thương vùng xử lý hình ảnh trong não. Đây là một dạng của bệnh động kinh, có thể làm con người có cảm giác như nhìn thấy gì đó hoặc cảm giác như bị ai theo dõi mình trong bóng tối. Trong một vài trường hợp khác, những ảo giác về một hình ảnh nào đó có thể đánh lừa não bộ của họ, từ đó nghĩ rằng đây là một hiện tượng siêu nhiên.

Trường hợp xảy ra ở một bác sĩ trẻ người Ý, anh ta thuật lại rằng buổi sáng hôm ấy, anh thức dậy và nhìn vào gương. Anh ta hốt hoảng khi nhìn thấy một ông già đang nhìn lại mình. Qua chụp các lớp não và phân tích, anh ta được biết những ảo ảnh này là điều thường thấy. Khi bạn nhìn vào hình phản chiếu của mình trong gương ở môi trường không có đủ ánh sáng.

Bộ não khi không thể nhận đủ các thông tin để khắc họa toàn bộ nét mặt của bạn, nó sẽ tự động điền thêm các chi tiết khiếm khuyết, mặc dù những chi tiết này không đúng với thực tế. Như vậy, con người khi mệt mỏi kết hợp với những yếu tố khác như dùng chất kích thích, chất cồn hay ánh sáng sẽ dẫn đến những hiện tượng mà bạn nghĩ là siêu nhiên, bí ẩn.

Và tất nhiên, với sự phát triển của những ứng dụng chỉnh sửa, cắt ghép trên điện thoại thông minh gần đây, việc tạo ra những hình ảnh, video huyền bí có vẻ ma quái rồi chia sẻ tràn lan trên mạng xã hội là điều dễ dàng. Điều này khiến việc phân tách thực tế ra khỏi những hư cấu, tưởng tượng càng trở nên khó khăn hơn cho các nhà nghiên cứu về sự tồn tại của ma.

Vì sao nhiều người tin trên đời này có ma?

Từ những trải nghiệm thực tế hoặc được nghe lại

Hầu hết những người tin trên đời này có ma đều từ một số kinh nghiệm cá nhân. Có thể do họ lớn trong một ngôi nhà. mà nơi đó có thể tồn tại những linh hồn (của người thân). Hoặc cũng có thể những người này đã có những trải nghiệm đáng sợ trong một chuyến du lịch hoặc một địa điểm ma quái nào đó.

Nhiều người tin rằng ma có thật vì từng chứng kiến hoặc nghe người quen kể lại

Ngoài ra, bạn cũng có thể tìm thấy sự ủng hộ về tồn tại của ma trong một số ngành khoa học, khó không kém gì vật lý hiện đại. Ví dụ như Albert Einstein đã đưa ra cơ sở khoa học cho sự tồn tại của ma quỷ dựa trên Định luật Nhiệt động học thứ nhất. Ông cho biết, năng lượng không thể được tạo ra hoặc tự phá hủy, nó chỉ thay đổi dạng. Nếu như vậy, điều gì sẽ xảy ra với năng lượng của cơ thể con người khi họ c.h.ế.t đi? Điều này có thể biểu thị ví như một con ma cách nào đó?

Đó có vẻ là một giả thiết hợp lý cho đến khi bạn đi sâu vào vật lý cơ bản. Câu trả lời cho câu hỏi trên rất đơn giản và không hề bí ẩn như bạn nghĩ. Sau khi c.h.ế.t đi, năng lượng bên trong cơ thể con người sẽ đi đến nơi mà năng lượng của tất cả sinh vật khi c.h.ế.t đều trải qua đó là môi trường.

Năng lượng được giải phóng ra ngoài dưới dạng nhiệt, phần cơ thể sẽ được truyền đến các động vật khác (Bị ăn bởi động vật hoang dã nếu không được chôn cốt, hoặc bị phân hủy bởi giun và vi khuẩn nếu được chôn cất), sau đó thực vật sẽ hấp thụ những gì còn lại. Vì thế không có trường hợp “năng lượng” cơ thể sống sốt sau cái c.h.ế.t như các thiết bị săn ma từng phát hiện.

Trong cuốn sách được xuất bản năm 2003 tên “University Press of Mississippi” (Người ngoài hành tinh, bóng ma và giáo phái: Huyền thoại chúng ta đang sống) của nhà văn học Bill Ellis có đề cập đến những nhóm thợ săn ma này. Ông cho rằng, bản thân những người săn ma thường coi trọng việc tìm kiếm, sau đó mạo hiểm để thách thức những sinh vật siêu nhiên, đối đầu một cách kịch tính hóa, cuối cùng thì quay trở về an toàn. Mục đích chính của những người này không phải là giải trí mà là sự nỗ lực chân thành trong việc xác minh trên đời này có ma không.

Nếu trên đời này có ma thật, và họ là một dạng năng lượng hoặc thực thể nào đó, thì sự tồn tại này chắc chắn sẽ được các nhà khoa học phát hiện và xác minh thông qua các thí nghiệm kiểm soát. Và không cần thiết những kẻ săn ma cuối tuần lang thang trong những căn nhà hoang vào ban đêm để xác nhận.

“Tấm khiên” để bảo vệ bản thân

Từ lâu, các nhà tâm lý học đã nghiên cứu ra rằng, niềm tin của mọi người vào những hiện tượng siêu nhiên được sử dụng như là tấm khiên bảo vệ họ khỏi sự thật nghiệt ngã trong cuộc sống. Khi những điều đau buồn xảy đến với họ như c.h.ế.t chóc, thiên tai hay thất nghiệp, xui xẻo, não bộ sẽ không chấp nhận được và cố gắng lục sục khắp nơi để tìm kiếm câu trả lời.

Theo giáo sư Jennifer Whitson của Đại học Texas, nếu điều đó không tìm đến chúng ta, thì chắc chắn chúng ta cũng sẽ tự tìm đến nó bằng cách nối những kết cấu quanh mình, kể cả chúng không tồn tại đi chăng nữa. Hay theo Adam Waltz (Đại học Northwestern) tại Illinois có nói, thuyết nhân dạng cũng là một trong những cách não bộ của con người xử lý một sự việc gì đó.

Con người cho rằng mọi điều trong cuộc sống đều do thần linh sắp đặt

Ví dụ như con người nghĩ rằng bão tố, bệnh dịch là do một thần linh nào đó tạo nên thay vì thừa nhận rằng chúng ta không thể kiểm soát được những việc này. Hay khi một cành đập vào cửa sổ, một tiếng động nhỏ bên ngoài, bạn sẽ nghĩ rằng đó là một linh hồn đang gọi mình.

Như Waltz nói “Chúng ta tin vào những câu chuyện ma quỷ là do chúng ta không muốn nghĩ rằng vũ trụ chính là sự kết hợp của những điều ngẫu nhiên.” Vì thế niềm tin này ngày càng trở nên phổ biến hơn, đặc biệt là khi chúng ta cảm thấy không thể kiểm soát được những gì xảy ra trong cuộc đời mình.

Vậy trên đời này có zombie không?

Zombie có thể hiểu là các t.h.â.y m.a, x.á.c s.ố.n.g. Đây là một dạng x.á.c c.h.ế.t được hồi sinh bằng một loại v.i.r.u.s hoặc phương pháp bí ẩn nào đó. Cụm từ này thường được dùng theo nghĩa bóng, chỉ những người bị mất nhận thực và sự tự nhận thức nhưng vẫn có thể đi lại và phản ứng với những kích thích ở xung quanh.

Từ cuối thế kỉ 19, hình tượng zombie được phổ biến người biết đến, đặc biệt trong văn hóa dân gian ở các nước Bắc Mỹ và Châu Âu. Ngoài ra, nhiều biên kịch đã lấy hình tượng zombie để viết những bộ phim về những xác c.h.ế.t hoặc những t.h.â.y m.a b.ị n.h.i.ễ.m b.ệ.n.h lây lan trên thế giới.

Hình ảnh zombie xây dựng trong các bom tấn điện ảnh

Với những người “cuồng” thể loại phim zombie, họ kể ra rất nhiều nguyên nhân dẫn đến việc một người thường bị biến thành zombie. Có thể do một loại v.i.r.u.s hay một loại hóa chất nào đó, hãy cũng có thể là do ô nhiễm môi trường tác động đến bộ n.ã.o của những người này, khiến cho họ mất ý thức, c.h.ế.t đi nhưng kích hoạt bản năng ăn uống hoạt động. Và cái tên zombie được bắt nguồn từ miền Tây Ấn Độ, phát âm gần giống như “Jumbie”, nghĩa là ma quỷ hoặc “Nzambi” của Kongo với nghĩa là linh hồn của một người đã c.h.ế.t.

Tuy nhiên, thực sự zombie là một nghịch lý đi ngược lại hoàn toàn với những định luật trong vật lý. Chúng đã c.h.ế.t, nhưng lại có khả năng di chuyển xung quanh như một cơ thể sống. Chúng lạnh lẽo, vô hồn nhưng tại sao lại có thể tìm thấy cơ thể sống để cắn. Cơ thể của chúng cũng bị phân hủy, mục nát nhưng lại có thể đi lại và rượt đuổi con người được.

Mặc cho tất cả những truyền thuyết hay hình ảnh của zombie trên các bom tấn điện ảnh, thì theo quan điểm về sinh học con người, chắc chắn rằng zombie không tồn tại trong đời thực. Bằng chứng để chứng minh điều này là đúng có thể kể đến các yếu tố sau:

Tác động của nhiệt độ và độ ẩm: Nếu zombie sống trong nhiệt độ và độ ẩm cao, cơ thể chúng sẽ đẩy nhanh quá trình phân hủy những bộ phận đã bị thối rữa. Còn trong thời tiết lạnh, xương của chúng sẽ trở nên giòn và dễ gãy hơn rất nhiều, nếu bị ngã hoặc bị một tấn công nhỏ cũng đủ khiến chúng bị phá hủy hoàn toàn. Chưa kể đến sự suy giảm gây ra do các tia cực tím, gió mạnh, mưa bão,…
Đi ngược với lý thuyết về sự vận động: Sự vận động được hình thành từ sự liên kết của cơ, gân và các yếu tố về sương. Thật khó hiểu khi zombie có thể di chuyện hoàn hảo ngay cả khi xương của chúng sắp rời ra khỏi cơ thể. Đôi lúc chúng còn chạy với tốc độ khủng khiếp trái ngược với các định luật vật lý. Đặc biệt, bộ n.ã.o của chúng đã c.h.ế.t thì tại sao có thể chuyển động được?
Hệ miễn dịch không tồn tại: Hệ miễn dịch có chức năng ngăn chặn các nguy cơ truyền nhiễm từ các loại v.i.r.u.s, vì thế con người khi suy giảm sẽ gặp nhiều vấn đề về sức khỏe. Nhưng những loài xác sống lại không hề có hệ miễn dịch, là điều kiện để các loài v.i k.h.u.ẩ.n, v.i.r.u.s xâm nhập và đẩy nhanh quá trình phân hủy từ trong ra ngoài.
Quá trình trao đổi chất bị vô hiệu hóa: Về lý thuyết, zombie ă.n n.ã.o vì chúng cần nguồn năng lượng nuôi dưỡng để kéo dài thời gian hoạt động. Nhưng cơ thể chúng không xảy ra các quá trình chuyển hóa, ngay cả khi chúng khai phá năng lượng thì dạ dày của chúng cũng không cung cấp một quá trình hóa học để chuyển hóa thành năng lượng.
Bị thiếu các giác quan: Nếu con người thiếu 5 giác gian nhìn, nghe, nếm, sờ, ngửi, họ sẽ đi lang thanh một cách vô định và có thể gặp nhiều sự cố nguy hiểm. Khi cơ thể thây ma bị thối rữa, các giác quan của chúng cũng sẽ bị mất đi. Khi đó, chúng sẽ cần phải cảm nhận thế giới theo cách riêng của chúng. Nhưng nhìn chung, rất khó để tồn tại nếu bị thiếu những giác quan quan trọng này.
Vết thương không thể lành lại: Trong khi con người có các mô có thể tái tạo, dần lành lại thì zombie lại không hề. Những vết thương của chúng đều là vĩnh viễn. Hãy tưởng tượng nếu da bạn bị vật nào đó cắt phải mà không thể chữa lành, sau đó càng lan rộng ra rồi thối rữa, liệu bạn có thể chịu đựng được bao lâu?

Các vết thương của zombie không thể tự lành lại được

Không có cơ sở virus lây qua các vết cắn: Theo như giả thuyết bất cứ ai bị cắn đều nhanh chóng biến thành zombie. Điều này không thể xảy ra bởi chúng không đủ khả năng làm điều này. Thật khó để zombie có thể đuổi kịp và cắn một người bình thường.

Vì thế, hình tượng về zombie chỉ là một viễn cảnh mà các nhà làm phim nghĩ ra. Tuy nhiên “trên đời này cái quái gì cũng có thể xảy ra”, dù là nó đi ngược lại với khoa học. Thời gian gần đây, có một dịch bệnh tương tự đang lây lan ở những loài hươu trên khắp nước Mỹ và Canada. Căn bệnh này khiến chúng trở nên điên cuồng, hành động như zombie.

Theo các chuyên gia, họ đang lo ngại loại virus này sẽ sớm lây lan đến con người và biến thế giới vào một đại dịch zombie. Căn bệnh này có tên là “Chronic wasting disease” – CWD, hay còn gọi là Suy mòn mãn tính, căn bệnh “hươu zombie”. Hiện, cơn dịch này đã xuất hiện trên 22 tiểu bang Mỹ, 2 tỉnh ở Canada.

CWD sẽ xâm nhập và tấn công bộ não, cột sống và các mô trong cơ thể của loài hươu, nai,… Từ đó khiến chúng bị sụt cân nhanh chóng, trở nên lờ đờ, xương sườn lộ ra ngoài nhưng rất hung dữ, sau đó tử vong, toàn cơ thể biến dạng như bị phân hủy.

Theo nghiên cứu, hiện tại CWD chưa đủ khả năng lây sang cơ thể con người, nhưng đây đã ghi nhận trường hợp xuất hiện đầu tiên trên cá thể khỉ, khi chúng ăn thịt rồi bị nhiễm bệnh. Điều này đã dấy lên nhiều lo lắng về khả năng virus biến thể rồi lây lan sang cơ thể người. Dù chưa có bằng chứng hay nghiên cứu nào cho thấy giả thiết này ngay cả khi ăn thịt của động vật nhiễm bệnh. Hiện nay, các chuyên gia vẫn đang tiếp tục nghiên cứu nhằm hiểu rõ hơn về loại virus CWD, bao gồm cả quá trình tiến hóa, biến thể của chúng.

Bài viết tham khảo: SUS là gì? Trong game Among US “SUS” được hiểu như thế nào?

Từ bài viết trên, chắc hẳn bạn đã trả lời được câu hỏi “trên đời này có ma không” rồi nhỉ! Tuy là một hiện tượng tâm linh, nhưng supperclean.vn nghĩ “có thờ có thiêng, có kiêng có lành”, vì thế cứ luôn giữ một niềm tin vào nó và hoàn thiện bản thân, sống ngày một tốt đẹp hơn nhé.

Bạn thấy bài viết Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học có khắc phục đươc vấn đề bạn tìm hiểu ko?, nếu ko hãy comment góp ý thêm về Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học bên dưới để Học viện Anh ngữ toàn diện NYSE có thể thay đổi & cải thiện nội dung tốt hơn cho các bạn nhé! Cám ơn bạn đã ghé thăm Website: nyse.edu.vn của Học viện Anh ngữ toàn diện NYSE

Nhớ để nguồn bài viết này: Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học của website nyse.edu.vn

Chuyên mục: Hỏi đáp

[expander_maker more=”Xem thêm chi tiết về Trên đời này có ma không? Cách lý giải hiện tượng theo khoa học” less=”Read less”]